De paradigmaverschuiving in liefdesrelaties

Wij kijken tegenwoordig heel anders naar liefdesrelaties dan vroeger. De vrijheid om je eigen liefdespartner te selecteren, een kritische datingfase aan te gaan en uiteindelijk een besluit te nemen op basis van je onderbuikgevoel, is een totale nieuwe beleving van de liefde. Natuurlijk konden onze voorouders ook romantische ervaringen beleven met hun partner, maar het concept van verliefd zijn was zeker geen vanzelfsprekend idee dat door de maatschappij gedragen werd. Door de eeuwen heen werden mensen op relationeel gebied voornamelijk gestuurd door hun ouders en andere (maatschappelijke) gezaghebbers. De argumenten om te trouwen waren vooral ook rationeel van aard. Denk aan financiële veiligheid, status en behoud van de familienaam. Op die manier ontstonden er verstandshuwelijken. Romantische gevoelens speelden hierin nauwelijks een rol. In de moderne tijd is ons beeld van relaties nogal veranderd. Singles werden in toenemende mate vrijgelaten om zelf hun eigen partner te selecteren. En verliefdheid werd langzaam maar zeker de norm voor het opbouwen van een liefdesrelatie. Voor de komst van het internet was het kiezen van een liefdespartner nog enigszins overzichtelijk. Dit kwam, omdat je keuze in de offline wereld beperkt was. Je selecteerde je buurmeisje, de jongen uit de klas of je nieuwe collega op werk. Liefde was iets dat je ‘overkwam’. Letterlijk: je liep iemand spontaan tegen het lijf in jouw directe omgeving en vervolgens kon hier een relatie uit ontstaan. De komst van het internet heeft echter een megarevolutie gebracht, met name in het datingproces. Ineens is de sky the limit en zijn alle singles over de hele wereld een potentiële match geworden. Je kunt je voorstellen dat singles hierdoor vanzelf kritischer worden in het selecteren van een partner en steeds meer keuzestress ontwikkelen. Het gevolg is dat we met meer verschillende mensen daten, soms zelfs tegelijkertijd. En dat onze eisenlijst voor een liefdespartner inmiddels de pan uitrijst.

Naast technologische vooruitgang, komt deze verschuiving in liefdesrelaties voornamelijk voort uit de maatschappelijke ontwikkeling van het ‘individualisme’. We zijn op alle vlakken van ons leven het individu, zijn innerlijke gevoelswereld en zijn keuzevrijheid steeds belangrijker gaan vinden. Waar het individu zichzelf vroeger weinig vragen hoefde te stellen en zich conformeerde aan de plichten van het volwassen leven, zijn we steeds meer naar een maatschappij gegaan waar het individu zijn rechten claimt en een verplichting tegenover zichzelf voelt om gelukkig te zijn. Dit geldt op alle gebieden in het leven: carrière, gezondheid, maar bovenal ook liefdesrelaties. Deze houding zorgt ervoor dat we ons constant afvragen wat we precies willen, of we nog wel gelukkig zijn met onze huidige levensomstandigheden en wat onze verwachtingen zijn van de toekomst. We streven het maximale na en wanneer het gevoel van geluk even wegebt uit ons leven, dan zijn we geneigd om onze status quo te veranderen: We switchen van baan of zoeken een nieuwe liefdespartner.

Liefdesrelaties kenden vroeger meer duidelijkheid en stabiliteit. De rolverdeling stond vast. De man verdiende de kost, de vrouw deed het huishouden. Er werden weinig vragen gesteld. In zekere zin was dit makkelijk, maar het maakte de relatie niet per se bevredigender. De man kon dikwijls geen intellectuele gesprekken met zijn vrouw voeren, terwijl de vrouw niet van de man kon verwachten dat hij iets in het huishouden of de opvoeding bijdroeg, laat staan zijn emoties met haar deelde.

Tegenwoordig zoeken we een partner met wie we in de brede zin matchen: seksueel, emotioneel, spiritueel, intellectueel en qua interesses. Een partner moet ons enerzijds voldoende spanning geven, anderzijds ook ons beste maatje zijn met wie we lief en leed kunnen delen en iemand die een betere versie van onszelf helpt te creëren. Zo’n partner is natuurlijk het lot uit de loterij. Als je hem of haar vindt, moet je je handjes dichtknijpen. De succesvolle relaties van vandaag de dag zijn kwalitatief dan ook beter dan de relaties van vroeger, omdat je elkaar op veel meer verschillende vlakken kunt bevredigen. Alleen zijn deze succesvolle relaties schaars. Enerzijds is het moeilijk om zo’n partner te vinden. Je kunt wel dromen van een prins op het witte paard, maar de realiteit is dat je diegene niet snel meer spontaan tegen het lijf loopt. Je ontmoet immers maar een beperkt aantal singles op het juiste moment in je leven die beschikbaar zijn en ook nog eens aan al jouw wensen voldoen. Hoe vaak heb je al tegen jezelf gezegd: “De liefde komt vanzelf.” En hoeveel jaar ben je nu verder en nog steeds single? Je wilt een bevredigende en romantische liefdesrelatie, maar dat vraagt dus automatisch ook veel meer energie, motivatie en actie van jouw kant. Dat is de schaduwzijde van de hedendaagse datingmarkt. Je wilt het lot uit de loterij, maar dat wil jouw toekomstige partner uiteraard ook. Je hebt dus een verplichting aan jezelf om je als single te ontwikkelen richting dat ‘lot uit de loterij’. Om vandaag de dag een bevredigende liefdesrelatie op te bouwen, moet je dus heel goed weten wat je wilt, maar dien je ook uitermate proactief te zijn en te gaan voor maximale persoonlijke groei.